Pracujesz w UK? Sprawdź, czy masz prawidłowy kod podatkowy

Co to jest kod podatkowy?

Kod podatkowy (tzw. Tax Code) to element systemu PAYE (Pay As You Earn), który obowiązuje na Wyspach Brytyjskich już długi czas. Kod ten złożony jest z liter oraz cyfr, a kombinacja tych elementów różni się w przypadku poszczególnych grup płatników. Kody podatkowe wydawane są przez Urząd Skarbowy HMRC i używane przez pracodawców bądź dostawców usług emerytalnych celem określenia, jaką kwotę podatku dochodowego należy odprowadzić z wynagrodzenia lub emerytury. Liczba zawarta w kodzie informuje także o tym, jaka kwota dochodów wolna od podatku przysługuje nam w danym roku.

Informację na temat swojego kodu podatkowego możemy znaleźć w formularzu P45, który otrzymujemy od pracodawcy lub w liście otrzymywanym od Brytyjskiego Urzędu Skarbowego z początkiem roku podatkowego. W każdym momencie możemy również zwrócić się do lokalnej placówki Tax Office z prośbą o udzielenie informacji na temat przydzielonego nam kodu podatkowego.

Kod podatkowy – objaśnienie liter

Poniżej przedstawiono najczęściej używane w kodach podatkowych symbole literowe oraz ich znaczenie:

• L – Basic Personal Allowance – podstawowa kwota wolna od opodatkowania w danym roku,
• M – otrzymujesz 10% kwoty wolnej od podatku, którą przekazał Ci Twój współmałżonek lub partner cywilny,
• N – przekazujesz 10% kwoty wolnej od podatku swojemu współmałżonkowi lub partnerowi cywilnemu,
• Y – Twoja kwota wolna od podatku jest nieco wyższa z racji urodzenia przed rokiem 1938,
• T – występują czynniki wpływające na zmniejszenie ulgi podatkowej (np. Twoje roczne dochody przekraczają 100 tys. GBP),
• oT – masz w pełni wykorzystaną kwotę wolną od podatku; zazwyczaj kod ten używany jest w sytuacji, gdy rozpoczynasz nową pracę, ale Twój obecny pracodawca nie otrzymał formularza P45 od poprzedniego pracodawcy bądź też nie dysponuje wystarczającymi informacjami, które mogłyby posłużyć do przypisania kodu podatkowego,
• NT – No Tax – dany dochód jest zwolniony z konieczności odprowadzenia od niego podatku,
• BR, R – Basic Rate – dochody opodatkowane podstawową stawką podatkową; kod ten często jest używany w przypadku posiadania dwóch prac.
• K – występują nieopodatkowane dochody, które wymagają odprowadzenia podatku,
• D0 – dochody opodatkowane podwyższoną stawką podatku (41% w Szkocji i 40% poza Szkocją),
• D1 – dochody opodatkowane najwyższą stawką podatku (46% w Szkocji i 45% poza Szkocją),
• M1, W1, X – posiadasz tymczasowy kod podatkowy, który powinien jak najszybciej zostać uaktualniony właściwym w Twoim przypadku kodem.
• C – symbol przypisany dla rezydentów podatkowych w Walii.

Kod podatkowy – skąd się biorą cyfry?

Liczba przypisana do naszego kodu podatkowego powstaje w 4 krokach:

1. Zsumowanie wszystkich przysługujących Ci kwot wolnych od podatku – w większości przypadków będzie to tylko Personal Allowance, ale niekiedy mogą zostać doliczone wydatki powiązane z wykonywaną pracą.
2. Zsumowanie Twojego dochodu, od którego nie został pobrany podatek – np. benefity związane z zatrudnieniem, zarobki z pracy wykonywanej w niepełnym wymiarze godzin.
3. Odjęcie kwoty dochodów z punktu 2 od całkowitej sumy przysługujących kwot wolnych od podatku – w efekcie otrzymujemy różnicę, która stanowi całkowity dochód zwolniony od opodatkowania, który możesz osiągnąć w danym roku podatkowym.
4. Podzielenie dochodu wolnego od podatku przez 10 – otrzymany wynik jest przypisywany do odpowiedniej litery w kodzie.

Kiedy warto sprawdzić kod podatkowy?

Kod podatkowy warto sprawdzić wówczas, gdy otrzymamy list zawierający informację o jego nadaniu, wysyłany do podatników przez Brytyjski Urząd Skarbowy wraz z początkiem każdego roku podatkowego, czyli około 6 kwietnia. Wiadomości o nadanym kodzie powinniśmy także spodziewać się zaraz po podjęciu pierwszej pracy w danym roku podatkowym. Warto mieć też na uwadze, że kod podatkowy może ulec zmianie w wyniku różnych sytuacji i kontrolować wówczas prawidłowości takich zmian. Do sytuacji tych należą np.:

• wzrost bądź spadek wysokości nieopodatkowanego dochodu,
• zawarcie małżeństwa lub separacja,
• otrzymanie lub zaprzestanie otrzymywania dodatkowych świadczeń (benefitów) z miejsca pracy, od których należy odprowadzać podatek (np. samochód służbowy),
• otrzymanie opodatkowanych świadczeń od państwa (np. przejście na emeryturę),
• zmiana pracy,
• zdobycie drugiej pracy, w której została odliczona kwota wolna od podatku.

Warto też wiedzieć, że istnieje coś takiego jak tymczasowy kod podatkowy (Emergency Tax Code), który obowiązuje do czasu przyznania właściwego kodu. Nie ma wówczas powodów, by doszukiwać się nieprawidłowości w nadanym kodzie tymczasowym, gdyż w ramach tego kodu zawsze przyznawana jest podstawowa kwota wolna od podatku, przy czym może ona przysługiwać lub nie. Jeśli po przyznaniu właściwego kodu okaże się, że w czasie, gdy objęci byliśmy tymczasowym kodem podatkowym, nastąpiła nadpłata podatku, otrzymamy zwrot nadpłaconej kwoty.

Błędny kod podatkowy – co zrobić?

Samodzielna kontrola informacji przekazywanych przez Brytyjski Urząd Skarbowy może pomóc wykryć ewentualne nieprawidłowości lub pomyłki. Przykładowo, możesz zauważyć, że:

• litery i liczby, z których składa się Twój kod podatkowy, nie pasują do Twojej obecnej sytuacji,
• na Twoim koncie podatkowym widnieją nieaktualne bądź błędne informacje,
• na Twoim payslipie widnieje niewłaściwa kwota podatku dochodowego, który należy odliczyć.

Jeśli podejrzewasz, że przyznany Ci kod podatkowy jest błędny, niezwłocznie należy skontaktować się ze swoim lokalnym biurem podatkowym (Tax Office). Możesz to zrobić drogą telefoniczną. Pracownik Tax Office poprosi się o podanie swojego numeru identyfikacji podatkowej (Tax Reference Number) i numeru ubezpieczenia społecznego (National Insurance Number), dlatego warto przed wykonaniem połączenia przygotować sobie te informacje. Obydwa numery można znaleźć w oficjalnych pismach, które dotyczą naszych spraw podatkowych (np. na odcinkach z wypłaty (payslips), potwierdzeniach zapłacenia podatku czy na korespondencji pochodzącej z HMRC.

Jeśli Twoje podejrzenia co do błędnego kodu podatkowego się potwierdzą, możesz otrzymać zwrot nadpłaconego podatku lub – w mniej opłacalnym scenariuszu – zostaniesz zobowiązany do zapłaty brakującej kwoty podatku. Zamiast zapłaty brakującej kwoty jednorazowo, możesz otrzymać decyzję, na mocy której przez najbliższy czas od Twojego wynagrodzenia będą pobierane wyższe kwoty odliczeń celem spłacenia powstałego długu podatkowego.

Nie musimy znać się na przepisach podatkowych ani nie mamy obowiązku sprawdzania poprawności naszego kodu podatkowego, przyznanego przez Urząd Skarbowy. Nie ulega jednak wątpliwości, że warto zrobić to dla siebie, aby zapobiec ewentualnym stratom finansowym z tytułu błędnie odprowadzanego podatku.