Jak działają przelewy międzybankowe?

Przelewy krajowe

Przelewy bankowe stanowią obecnie jedną z podstawowych form rozliczeń międzybankowych, z których korzystają zarówno osoby prywatne, jak i firmy. Wystarczy kilka minut, aby zalogować się do systemu bankowości elektronicznej i zlecić przelew z ROR (rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego). Przelewu można dokonać zarówno na rachunek prowadzony w tym samym banku, jak i konto prowadzone przez inny bank czy SKOK.

Polecenie przelewu to umowa pomiędzy właścicielem rachunku, a bankiem. Na wniosek właściciela, bank przekazuje określoną sumę z jego konta na wskazany numer rachunku. Kontrolę nad przelewami międzybankowymi sprawuje KIR, czyli Krajowa Izba Rozliczeniowa (instytucja działa od 1992 roku). Banki posiadają własne konta rozliczeniowe w Narodowym Banku Polskim, a KIR pozwala przenosić środki pomiędzy nimi.

W standardowym rozwiązaniu środki z przelewów międzybankowych księgowane są w ciągu 1 dnia roboczego. Obecnie istnieją jednak usługi, które pozwalają przyspieszyć procedurę – odbiorca może otrzymać przelaną kwotę nawet w kilka minut.

Standardowy przelew bankowy ELIXIR

Standardowe przelewy bankowe ELIXIR (Elektroniczna Izba Rozliczeniowa) działają w oparciu o system, który wykorzystuje teletransmisję danych. Funkcjonuje on w ramach KIR i ma za zadanie wymieniać komunikaty o dokonaniu zleceń płatniczych pomiędzy bankami.

System ELIXIR obsługuje między innymi:

• przelewy,
• polecenia zapłaty,
• dowody wpływu,
• czeki.

Przelewy międzybankowe zwykle realizowane są w kolejnym dniu roboczym. Warto jednak wiedzieć, że niektóre banki do przelewów wewnętrznych wykorzystują własny system – wtedy środki na koncie mogą pojawić się niemalże natychmiast.

Podmioty systemu wymieniają informacje w sesjach. W dni robocze realizowane są 3 sesje: poranna, popołudniowa i wieczorna. System ELIXIR wykonuje sesje o dokładnie określonych godzinach (9:30 – 11:00, 13:30 – 15:00, 16:00 – 17:30). W Wigilię Bożego Narodzenia i Sylwestra system realizuje tylko 2 sesje.

Poszczególne banki mają inne godziny księgowania środków na kontach klientów, dlatego w praktyce czas oczekiwania na przelew może różnić się w zależności od wewnętrznej procedury banku, w którym prowadzony jest rachunek.

W 2005 roku założono system EuroELIXIR, pozwalający rozliczać przelewy międzybankowe w euro.

Szybki przelew SORBNET

Narodowy Bank Polski stworzył specjalny system SORBNET. System Obsługi Rachunków Banków w NBP działa w czasie rzeczywistym (Real Time Gross Settlement) i jest przeznaczony przede wszystkim do obsługi przelewów wysokoobrotowych. Od 1998 roku SORBNET opiera się o elektroniczny system wymiany danych. W ten sposób można przelać dowolną kwotę (SORBNET jest obowiązkowy dla każdego przelewu powyżej 1 mln zł). Niestety rozwiązanie to jest stosunkowo drogie (najczęściej jest to około 30 zł).

Do SORBNET należą: Krajowa Izba Rozliczeniowa i inne instytucje rozliczeniowe, zrzeszenia banków spółdzielczych oraz centrale banków komercyjnych. Za pośrednictwem systemu realizowane są głównie operacje pomiędzy bankami. W 2001 roku SORBNET został jednak otwarty dla wysokoobrotowych przelewów pomiędzy indywidualnymi klientami banków.

System SORBNET działa w dni robocze. Przelewy, które zostaną zlecone do 16:00, na rachunku odbiorcy najczęściej są księgowane już w kilka minut.

Warto wiedzieć, że oprócz standardowego systemu SORBNET, istnieje SORBNET-EURO do rozliczeń waluty wspólnej (od 2004 roku).

Przelewy Express ELIXIR

Express ELIXIR to system szybkich przelewów wdrożony przez Krajową Izbę Rozliczeniową w 2012 roku. Środki są tutaj przekazywane na podobnych zasadach, jak w przypadku standardowych przelewów ELIXIR, ale znacznie szybciej- środki są księgowane w czasie rzeczywistym (brak sesji przychodzących i wychodzących). Maksymalna kwota szybkiego przelewu Express ELIXIR to 100 tys. zł.

Zaletą przelewów Express ELIXIR jest dostępność 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu (także w święta) oraz realizacja zlecenia już w kilka sekund. Taki przelew doskonale sprawdzi się, gdy odbiorca potrzebuje gotówki natychmiast.

Od sierpnia 2018 przelewy typu Express ELIXIR plus są dostępne w 18 bankach:

• Alior Bank,
• Bank Millenium,
• Bank Pocztowy,
• Bank Zachodni WBK,
• Citi Handlowy,
• ING Bank Śląski,
• Credit Agricole,
• mBank (bankowość detaliczna oraz korporacyjna),
• Idea Bank,
• Narodowy Bank Polski,
• neoBANK,
• PKO Bank Polski,
• Podkarpacki Bank Spółdzielczy,
• SGB-Bank S.A,
• T-Mobile Uslugi Bankowe (dostarczane przez Alior Bank),
• Bank BGŻ BNP Paribas S.A.,
• Bank BPS S.A.

Gdy bank odbiorcy nie należy do systemu, nie wykonamy przelewu Express ELIXIR. Krajowa Izba Rozliczeniowa za takie przelewy nie pobiera opłat, ale warto pamiętać, że banki wprowadzają własne prowizje dla usługi.

Metody przelewów międzybankowych w Wielkiej Brytanii

System przelewów międzybankowych w Wielkiej Brytanii działa na nieco innych zasadach niż w Polsce. Miejscowe banki stosują systemy:

• Bacs,
• C&CCC,
• Chaps,
• Faster Payments,
• Paym,
• Link.

Przelewy Bacs

BACS (Bacs Payment Schemes Ltd) to system bankowości elektronicznej służący do wykonywania przelewów oraz do realizacji poleceń zapłaty np. rachunków za prąd, gaz, czy telefon.

Bacs działa w Wielkiej Brytanii od 1968 rok, natomiast od 2003 system działa, jako serwis internetowy BACSTEL-IP. Pozwala przelać środki pomiędzy dwoma kontami prowadzonymi w UK. Zlecenie przelewu można wykonać bezpłatnie po zalogowaniu się na swoje konto lub w placówce banku. System działa 24 godziny na dobę, a wszystkie płatności z danego dnia są wyliczane dla banków do godz. 22:30. Gotówka trafia na rachunek odbiorcy w 2 dni od zlecenia przelewu.

Przelewy C&CCC

C&CCC jest operatorem systemu rozliczeniowego w Wielkiej Brytanii. W dużym uproszczeniu umożliwia realizacje czeków za pośrednictwem, których można opłacić rachunki, spłacić ratę kredytu, przekazać pracownikowi wynagrodzenie, czy przesłać środki osobie fizycznej (bez limitu przekazu). Co istotne czek może zostać zatrzymany i zwrócony nadawcy. Środki księgowane są po upływie 2, 4 lub 6 dni roboczych.

Przelewy Chaps

CHAPS to brytyjski system przelewów, które są rozliczane w czasie rzeczywistym. Tego typu przelewy idealnie sprawdzają się do pilnych płatności (np. opłat rachunków za media z mijającym terminem czy przelewu środków osobie pilnie oczekującej na gotówkę). System gwarantuje dotarcie środków na konto odbiorcy tego samego dnia, ale jest droższy od przelewów w systemie Bacs. Za pośrednictwem CHAPS można wysłać dowolna kwotę, bez górnego limitu transakcji, od poniedziałku do piątku w godzinach 8:00-18:00.

Przelewy Faster Payments

Faster Payments (FPS) to system szybkich płatności działający w Wielkiej Brytanii od 2008 roku. Pozwala na dokonywanie płatności w czasie rzeczywistym i jest dostępny dla użytkowników 7 dni w tygodniu, 24 godziny na dobę. Środki na koncie odbiorcy są dostępne natychmiast po wykonaniu przelewu. Obsługuje nie tylko pojedyncze płatności bezpośrednie, ale także płatności terminowe oraz polecenia zapłaty. FPS służy do wykonywania przelewów prywatnych i firmowych o wysokości do 250 000 GBP.

W systemie FPS można dokonywać płatności w modelu Direct Settling Participant, Direct Non-Settling Participant lub Indirect Participant. Poszczególne modele różnią się ceną oraz terminem realizacji płatności.

Płatności mobilne Paym

Paym to brytyjska usługa płatności mobilnych. Umożliwia szybkie wykonywane niewielkich, zazwyczaj nieprzekraczających 500 GBP, przelewów (do rodziny, znajomych). Płatności mobilne są bardzo wygodne, dlatego wykorzystuje się je również do płacenia w sklepach internetowych oraz jako sposób na regulowanie niewielkich płatności pomiędzy firmami.

System obsługuje firma Mobile Payments Sercvice Company LTD (MPSCo). Wystarczy zalogować się na swoje konto bankowe za pośrednictwem smartfona i wykonać przelew. Paym działa 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu, a środki pojawiają się na rachunku odbiorcy w czasie rzeczywistym.

Przelewy zagraniczne

Przelewy międzybankowe można wykonywać nie tylko w wersji krajowej, ale także na rachunki prowadzone przez banki zagraniczne. Najpopularniejszą formą są przelewy walutowe SWIFT, które można wykonać do dowolnego kraju na świecie i w każdej walucie (np. przelewy z UK do Polski).

Do przelewów w euro dobrze sprawdzą się szybkie przelewy SEPA (należy sprawdzić, czy kraj odbiorcy należy do strefy SEPA).

Przelew europejski SEPA

SEPA (Single Euro Payment Area) jest strefą Jednolitego Obszaru Płatniczego w Euro. Celem systemu jest uproszczenie dokonywania przelewów międzybankowych w euro pomiędzy krajami wspólnoty (do strefy SEPA należy także Norwegia, Szwajcaria, Islandia, Monako, San Marino oraz Liechtenstein) i ujednolicenie ich zasad.

Zaletą przelewów SEPA jest szybki czas realizacji – środki są dostępne na koncie już w kolejny dzień roboczy (przelewy zagraniczne w innych walutach często są realizowane nawet do kilku dni). Opłaty są niewygórowane (można je znaleźć w tabeli „opłat i prowizji” na stronie banku), a do odbiorcy trafia cała kwota przelewu (w przypadku przelewów SWIFT koszty prowizji są potrącane z przelanej sumy).

Do wykonania przelewu SEPA potrzebny jest:

• numer IBAN rachunku odbiorcy – międzynarodowy numer konta (rachunki w Polsce mają format PL i 26-cyfrowy numer),
• kod BIC banku odbiorcy – elektroniczny adres danego banku w systemie SWIFT. Centrale banku mają kody składające się z 8 znaków, a oddziały 11 znaków (np. kod mBanku to BREXPLPW).

Numery IBAN banków oraz kody BIC najczęściej można znaleźć na stronach internetowych danej sieci (np. w szczegółach konta w elektronicznym serwisie transakcyjnym). W przypadku problemów z ich identyfikacją, można skontaktować się z konsultantem.

Do przelewów SEPA kwalifikują się wyłącznie te zlecone w euro (system nie obsługuje innych walut), dlatego niestety przelew z Anglii do Polski w funtach należy wykonać w inny sposób. Warto jednak wiedzieć, że nie jest brana pod uwagę waluta, w której prowadzony jest rachunek nadawcy czy odbiorcy. W praktyce przelew SEPA można, więc wykonać z polskiego ROR prowadzonego w złotówkach (trzeba wtedy uwzględnić spread bankowy przewalutowania – około 6-10%). W przelewie należy podać dane odbiorcy (imię i nazwisko lub nazwa firmy, tytuł przelewu), ale mają one mniejsze znaczenie niż numer IBAN.

Wykonywanie przelewów SEPA jest możliwe w bankach, które korzystają z tego systemu. Gdy bank odbiorcy nie obsługuje takiego transferu, zwykle formularz jest odrzucany, ale czasami środki mogą zostać przesłane, jako standardowy przelew walutowy, dlatego lepiej dokładnie sprawdzić rejestr banków SEPA.

Przelewy SWIFT

SWIFT to jedno z najpopularniejszych rozliczeń międzynarodowych – w ten sposób można dokonywać przelewów pomiędzy dowolnymi krajami i w każdej walucie (np. przelewy do Polski z UK w funtach).

Początki SWIFT sięgają 1973 roku, kiedy to 293 banki z 15 krajów założyły Stowarzyszenie na Rzecz Światowej Międzybankowej Telekomunikacji Finansowej (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication). Celem stowarzyszenia była koordynacja informacji przesyłanych między bankami. Aktualnie SWIFT pośredniczy nie tylko pomiędzy bankami, ale także innymi instytucjami (m. in. domami maklerskimi czy giełdami).

Dane o przelewach przekazywane są w formie komunikatów MT, ponieważ w obrębie SWIFT nie istnieje jeden bank centralny. Poszczególne banki są pośrednikami na trasie przelewów, co sprawia, że dostarczenie środków może znacznie się opóźnić, a koszty transakcji wzrosnąć. Opłaty zwykle naliczane są procentowo (koszt jest uzależniony od przelewanej kwoty). W praktyce przelew SWIFT może kosztować nawet kilkaset złotych. Dodatkowo naliczane są opłaty przez banki pośredniczące.

Nadawca przelewu SWIFT może wybrać jedną z trzech form:

• OUR – wszystkimi kosztami jest obciążany nadawca,
• BEN – opłaty pokrywa odbiorca,
• SHA – opłaty są dzielone pomiędzy nadawcę i odbiorcę.

Przelewy SWIFT są wolniejsze niż SEPA. Standardowa opcja D+3 oznacza dostarczenie przelewu w ciągu 3 dni roboczych. Obecnie istnieje możliwość wyboru standardu D+1 lub D+0 (dostarczenie w dniu zlecenia lub na drugi dzień roboczy), ale koszty takiego przelewu znacznie rosną. Dodatkowo, warto pamiętać o kosztach ewentualnego przewalutowania.

Przekazy pieniężne VarsoviaFX

Alternatywą dla tradycyjnych przelewów SWIFT oraz SEPA są tanie i szybkie przelewy z UK do Polski z VarsoviaFX. Opłaty są uzależnione od wybranego przekazu (Standard, Express, Live oraz Przekaz na pocztę), a nie od przelewanej kwoty, dlatego takie rozwiązanie sprawdzi się zarówno dla osób, które chcą przelać na polskie konto swoje angielskie oszczędności, jak i dla tych, którzy przelewają niewielkie sumy (np. rodzinie lub opłacają telewizję).

Przelewy z UK można wykonać za pośrednictwem intuicyjnej strony internetowej, bezpiecznej aplikacji mobilnej lub w punktach agencyjnych firmy (VarsoviaFX posiada rozbudowaną, licząca ponad 100 placówek sieć m.in. w polskich sklepach i biurach księgowo-doradczych na terenie całej Wielkiej Brytanii).

Tanie przelewy do Polski z UK gwarantują możliwość dobrania rozwiązania dobrze wpisującego się w indywidualne potrzeby. Przelew standard kosztuje jedynie 0,99 funta, a środki trafiają na rachunek po 2 dniach roboczych. Przelew Express umożliwia szybsze wysłanie środków, które księgowane są na rachunku odbiorcy już kolejnego dnia roboczego. Dostępne są również błyskawiczne przelewy do PL z UK – dzięki przekazowi LIVE odbiorca otrzyma pieniądze w niecałe 10 minut. Klientom, którzy nie chcą, lub nie mogą wysłać przelewu na konto, VarsoviaFX udostępniła Przekaz na Pocztę (gotówka do obioru w niespełna 20 minut, w dowolnym Urzędzie Pocztowym).

Chcesz wypróbować tanie przelewy z Anglii, Szkocji, Wali, czy Irlandii Północnej do Polski? Pierwszy przelew Standard możesz wykonać bezpłatnie (przez Internet i mobilnie).

Źródła:

• https://www.najlepszekonto.pl/przelew-bankowy
• http://poradnikinwestowania.pl/2014/06/27/jak-dziala-przelew-bankowy/
• https://www.expresselixir.pl/faq/
• https://www.bankowoscdomowa.pl/2014/06/przelew-europejski-sepa.html
• https://www.najlepszekonto.pl/swift-czy-sepa-porownanie-przelewow-walutowych
• https://www.mbank.pl/pomoc/info/konta/przelew-swift.html
• https://www.bacs.co.uk/DocumentLibrary/An_Introduction_to_the_UKs_Interbank_Payment_Schemes.pdf